NHG Standaard / Het Rode Oog

RICHTLIJNEN DIAGNOSTIEK
Anamnese
Informeer naar alarmsymptomen: pijn, daling of verandering van het gezichtsvermogen en lichtschuwheid. Vraag afhankelijk van de klachten naar andere relevante symptomen of factoren:

enkel- of dubbelzijdige klachten
corpus alienumgevoel of gevoel van branderigheid
duur en beloop van de klachten
medicijngebruik en gebruik cosmetica
contactlenzen en onderhoud daarvan
consistentie en kleur van de afscheiding
jeuk of klachten passend bij een atopisch syndroom
chronische ziekten
toedracht eventueel trauma


Lichamelijk onderzoek en overwegingen
Inspecteer het aangedane oog en de oogleden; let op secretie, roodheid, cornea en voorste oogkamer Verwijder een eventueel corpus alienum en spoel bij een etsend oogletsel grondig Verricht aanvullend oogonderzoek bij tekenen van een aandoening van de cornea of van diepere structuren:

alarmsymptomen: pijn, veranderde visus en lichtschuwheid
pericorneale roodheid, pupilverschillen, afwijkingen in de voorste oogkamer, oogtrauma


Stel bij het ontbreken van alarmsymptomen de volgende diagnoses:

conjunctivitis (vaak tweezijdig): oppervlakkige roodheid in de fornix, tranen, jeukend, branderig of corpus alienumgevoel, vastplakkende oogleden, loopneus Conjunctivitis is vermoedelijk viraal, tenzij er sprake is van een van de volgende symptomen:
bacteriële conjunctivitis: purulente secretie
atopische conjunctivitis: jeuk, niezen, loopneus, in combinatie met allergische rhinitis of astma. Denk bij jeuk ook aan contactallergie (cosmetica, oogdruppels, lensvloeistoffen)
conjunctivitis sicca: 'zand' gevoel of branderigheid bij ouderen
blepharitis: schilferende gezwollen ooglidranden met rode fornix (met blaasjes: door herpes simplex)
Overweeg verder:

bij neonaten: rond de derde dag gonorroe; rond de tiende dag chlamydia of herpes simplex. Denk bij pusoogjes aan belemmerde traanafvoer
episcleritis: locale roodheid, zowel diep als oppervlakkig (conjuctiva intact) en pijnlijk bij palpatie
subconjunctivale bloeding: scherp begrensde lakrode, niet verheven, niet pijnlijke vlek in (deel) van oogwit


Aanvullend oogonderzoek
Bepaal de visus en beoordeel vervolgens:

de directe en de indirecte reactie van de pupillen op licht
de aanwezigheid van Descemetstippen, troebelingen in de cornea, de voorste oogkamer of het glasvocht
het cornea epitheel na kleuring met fluoresceïne
(eventueel) de reactie van de oogpijn en de fotofobie op toediening van een oppervlakte anestheticum
de oogbewegingen en de oogstand (alleen bij stomp oogletsel)


Evaluatie
visusvermindering: keratitis, iridocyclitis, glaucoom of trauma
troebelingen in de cornea: kerato-conjunctivitis waarbij het stroma ondoorzichtig is
aankleuring van de cornea met fluoresceïne: erosie of ulcus passend bij kerato-conjunctivitis of oppervlakkig trauma. Boomtakvormige defecten duiden op een herpes simplex keratitis
één nauwe pupil, soms met verklevingen, eventueel met troebeling van de voorste oogkamer, Descemetstippen, hypopyon en heterochromie van de iris, wijst op een iridocyclitis. Een gestoorde directe en indirecte reactie van de pupil op licht, pijn die niet verdwijnt na toediening van een oppervlakte anestheticum, visusvermindering en lichtschuwheid zijn bijpassende symptomen
heftige hoofdpijn, misselijkheid, braken, roodheid van het oog, visusdaling, corneatroebeling en een wijde lichtstijve pupil: acuut glaucoom. Vergelijk bij twijfel over de diagnose palpatoir de oogboldruk
ingeval van trauma wijzen visusdaling, pupilverschillen, hyphaema, troebelingen in de brekende media en afwijkingen in de oogstand of oogbewegingen op ernstig oogletsel


RICHTLIJNEN BELEID
Voorlichting
Geef informatie over de aard en het beloop van de aandoening. Contactlenzen uitlaten. Hoofdpunten zijn: infectieuze conjunctivitis (onschuldige, besmettelijke aandoening, geneest vanzelf), atopische conjunctivitis (overgevoeligheid dooft in verloop van jaren uit), conjunctivitis door contactallergie (uitproberen waarvoor overgevoeligheid bestaat), conjunctivitis sicca (geen oorzaak aanwijsbaar, veroudering), blepharitis (oorzaak onduidelijk, reinig oogleden), episcleritis (onschuldige ontsteking, geneest binnen enkele weken spontaan), subconjunctivale bloeding (verdwijnt vanzelf), keratitis foto-electrica (geneest spontaan binnen enkele dagen), etsing (snel en grondig spoelen met veel water)



Medicamenteuze behandeling, controle en verwijzing
Verwijs bij iridocyclitis, glaucoom, geobjectiveerde visusdaling, alarmsymptomen die ontstaan na instelling van therapie, ernstig oogletsel door contusie, oogperforatie of verdenking op high velocity trauma en pasgeborenen met heftig pussende conjunctivitis vóór de tiende dag.

diagnose	therapie	controle en verwijzing
virale conjunctivitis	niet nodig	controleer bij onvoldoende verbetering na 2-3 dagen verwijs: bij duur langer dan 2 weken controleer bij onvoldoende verbetering na 2-3 dagen
bacteriële conjunctivitis	chlooramfenicol 0,5% 4-6 dd 1 dr of zalf 1% 2-4 dd of tetracycline 1 dr 6 dd of zalf 4 dd tot 48 uur na herstel
herpes simplex conjunctivitis	acyclovir oogzalf 5 dd tot 1 week na herstel	controleer om de 3 dagen; beoordeel cornea met fluoresceïne en verwijs bij keratitis
allergische conjunctivitis	cromoglicinezuur 4-6 dd 1-2 dr bij onvoldoende herstel: levocabastine 2-4 dd 1 dr	controleer als de klachten na 3 dagen niet verminderen
conjunctivitis door contactallergie	nafazoline 0,025/0,05% 3-4 dd 1 dr of fenylefrine 0,125/0,25% 3 dd 1-2 dr
blepharitis	ooglidranden 2 dd poetsen met wattenstokje met babyshampoo; spoel na met lauw water
episcleritis	bij veel klachten: prednisolon 0,5% 3 dd 1 dr of indometacine 0,1/1% 4 dd 1 dr gedurende 3 dagen
droge ogen (keratoconjunctivitis sicca)	hypromellose 0,3/1% max 1 dr/uur
lasogen (keratitis foto-electrica)	oxybuprocaïne 0,4%; eventueel restant Minim meegeven; max 12 uur gebruiken	verwijs iedere andere keratitis dan lasogen
cornea-erosie zonder corpus alienum of oppervlakkige etsing	chlooramfenicol zalf 1% of tetracycline zalf 4 dd; oogverband niet noodzakelijk	verwijs bij: * erosie die niet na 3 dagen genezen is * etsing met troebeling van de cornea
cornea-erosie na verwijdering corpus alienum	bij gering defect eenmalig zalf, verder als boven
oogtrauma		controleer dagelijks